Af hverju eru (sumir) dýralæknar á móti BARF / hráfóðrun?

Tvær aðstæður:

• Hvolpaeigandi fer með hvolpinn sinn til dýralæknis vegna þvagfærasýkingar. Dýralæknirinn er mjög ánægður með útlit og þroska hvolpsins. Í skoðuninni kemur næringin til tals: Eigandinn segir frá því að hann gefi hráfóður… og skyndilega virðist hvolpurinn allt of mjór í augum dýralæknisins.

• Hundaeigandi fer til dýralæknis vegna skýmyglu í auga (cataract). Um leið og dýralæknirinn heyrir að hundurinn sé á hráfóðri, gengur hann út frá því að það sé orsökin…

Þetta eru ekki tilbúnar sögur – þetta hefur í alvöru gerst. Það virðist oft sem tvær ólíkar heimsmyndir mætist í dýralæknastofunni þegar hráfóðrun/BARF kemur til tals:

Eigendur sem hafa meðvitað valið þessa fóðrunaraðferð sem heilbrigðari valkost en unnin hundafóður – og (sumir) dýralæknar eða dýrahjúkrunarfræðingar sem bregðast við með vantrú, efasemdum og stundum gagnrýni um leið og orðið “hráfóður” eða “BARF” kemur fram. Oft fylgir þessu ruglingur og óvissa hjá eigandanum – án þess að fá frekari útskýringar. Sem er virkilega miður! Því það er munur á gagnlegri fræðslu og ósanngjarnri gagnrýni.

Í þessari bloggfærslu vil ég fjalla um þetta efni án ásakana eða alhæfinga. Þetta snýst ekki um að rakka niður dýralækna – þvert á móti: Ég trúi því að flestir þeirra hafi valið þetta starf vegna ástar á dýrum. Ef peningar væru helsta hvatningin, væru þeir líklega á allt öðrum vettvangi...

Hvaðan kemur andstaðan?

• „Hundar fá ekki öll nauðsynleg næringarefni með hráfóðri!“

• „Hrátt kjöt er hættulegt bæði fólki og hundum – sérstaklega börnum – út af ormum og salmonellu!“

• „Hráfóður inniheldur of mikið prótein – það skemmir nýrun!“

  
  

Slíkar yfirlýsingar frá dýralæknum skjóta mörgum BARF byrjendum skelk í bringu. Þær eru ekki skáldaðar – heldur byggðar á raunverulegum tilvikum sem lenda hjá dýralæknum þegar eitthvað hefur farið úrskeiðis í hráfóðrun. Þannig að það er skiljanlegt að dýralæknar verði pirraðir ef þeir þurfa sífellt að laga næringarskort eða sýkingar vegna illa uppsettrar fóðrunar.

Það sem vantar hins vegar oft er aðgreining: Það er gífurlegur munur á því að gefa hundi tilviljanakennt hrámalt og hrísgrjón – og vel uppsettri, jafnvægisríkri hráfóðuráætlun (BARF). Margar rannsóknir sem oft eru nefndar gegn hráfóðrun rannsaka ekki einu sinni BARF – heldur ófullnægjandi og ójafna fóðrun. Niðurstöður þeirra eru því í raun marklausar í samhengi við vel hannað hráfóður.

Menntun dýralækna og dýrahjúkrunarfræðinga

Staðreynd: Í dýralæknanámi er næring ekki aðaláhersluatriði. Þegar fjallað er um næringu, er sjaldnast minnst á hráfóðrun – heldur aðallega á tilbúin fóðurefni. Margir dýralæknar upplifa sig illa undirbúna þegar kemur að ráðgjöf um fóðurval.

Könnun meðal dýralækna leiddi í ljós að:

• 50% töldu sig ekki nægilega fær um að veita næringarráðgjöf

• 82% höfðu aldrei sótt námskeið um næringu

• 28% leita til fóðurfyrirtækja eftir upplýsingum

  
  

Á sama tíma höfðu 90% tekið eftir því að spurningum frá eigendum um næringu hefði fjölgað... [1]

Í námi dýralækna er næring oft kennd í stórum dráttum – yfir margar dýrategundir, en hundar fá aðeins stutta yfirferð. Í mörgum skólum er hráfóðrun ekki einu sinni hluti af skyldunámi.

Til samanburðar: Þjálfun mín sem vottaður BARF-ráðgjafi fyrir hunda og ketti fól í sér 64 kennslustundir – auk framhaldsnámskeiða. Ein rannsókn sýndi að að meðaltali fá dýralæknar um 37 klst. í næringarnámi – og aðeins 19 þeirra beinast að smádýrum. [2]

Þetta er ekki gagnrýni, heldur staðfesting á því hversu flókið og víðfemt þetta svið er. Enginn getur verið sérfræðingur í öllu. Dýralæknar eiga að kunna að meðhöndla allt frá gullfiskum til nautgripa – í mannheimi væri það eins og að vera húðlæknir, hjartasérfræðingur, skurðlæknir… og næringarfræðingur – allt í einu.

Læknar vísa sjúklingum til sérfræðinga allan tímann – hvers vegna ætti það að vera öðruvísi í dýralækningum?

Fræðsla fyrir dýralækna og dýrahjúkrunarfræðinga

Annað mikilvægt atriði: Endurmenntunarnámskeið í næringu eru nánast alltaf haldin af fóðurfyrirtækjum. Það er auðvitað ekki sök dýralæknisins! Þessi námskeið eru oft mjög ódýr – því þau eru styrkt. Og við skulum vera hreinskilin: Fóðurfyrirtæki hafa mjög lítið (ef nokkurt) áhuga á að kynna hráfóðrun. Hversu líklegt er að slík námskeið sýni BARF í jákvæðu eða hlutlægu ljósi? Hversu mikla peninga græða þeir á því að hrósa hráfóðri? Akkúrat...

Hvað gerist þegar byrjandi í hráfóðrun fær gagnrýni frá dýralækni?

Gagnrýni, fordómar og ótti um að val eigandans skaði hundinn leiða oft til ringulreiðar og vonleysis. En við skulum muna: Þessi manneskja valdi hráfóðrun vegna þess að hún trúði því að það væri betra fyrir hundinn en unnið fóður. Þessi sannfæring hverfur ekki bara. Kannski hefur eigandinn gert (eða mun gera) mistök í samsetningu fóðursins. En heimsóknin til dýralæknis hefði getað verið frábært tækifæri til fræðslu, stuðnings eða tilvísunar til sérfræðings. Í staðinn fer eigandinn heim og heldur áfram eins og áður – og mun samt ekki skipta yfir í poka af þurrfóðri.

Að lokum – ef þú kannast við sjálfan þig í þessu, kíktu á bloggfærsluna mína:

„Hvernig geturðu tekist á við erfitt samtal við gagnrýninn dýralækni?"

Þú þarft ekki að útskýra eða réttlæta. Þú mátt alveg leita að dýralækni sem virðir val þitt – óháð því hvort hann sé sammála eða ekki. Þú þarft ekki að sannfærast, og þú þarft ekki að sannfæra aðra. Það mikilvægasta er: Þú vilt það besta fyrir hundinn þinn – og það áttu sameiginlegt með hverjum einasta dýralækni.

Möguleg lausn:

Haltu áfram að vinna með dýralækninum þínum í öllum öðrum málum – en leitaðu til fóðursérfræðings ef þig vantar ráðgjöf um næringu. Það er eins og með skatta – þú ferð ekki til bifvélavirkis, heldur til endurskoðanda.

Niðurstaða

BARF eða hráfóðrun ætti ekki að vera djöflavæld – það er fóðrunaraðferð sem krefst þekkingar, umhyggju og ábyrgðar. Þess vegna eru næringarráðgjafar til – til að styðja bæði eigendur og dýralækna.

Ég er þakklátur fyrir alla þá dýralækna sem deila sinni sérþekkingu með mér þegar ég veit ekki betur – og ég vona að þeir finni fyrir því sama gagnvart fóðurráðgjöfum.

Heimildir:

[1] R. Bergler; S. Wechsung; E. Kienzle, T. Hoff; B. Dobenecker (2016): Nutritional Counseling in Small Animal Practice – A Field for Specialized Veterinarians

[2] I. Becvarova, D. Prochazka, M. L. Chandler, H. Meyer (2016): Nutrition Education in European Veterinary Schools: Are European Veterinary Graduates Competent in Nutrition?