Lífið með viðbragðsnæman hund – Ástarjátning og lítill leiðarvísir til stuðnings eigendum þeirra

Heimur okkar fagnar oft – og beinist að – því samhljóma og átakalausa sambandi hunda og eigenda þeirra. En það er einn hópur hundaeigenda sem gleymist oft: Þeir sem eiga viðbragðsnæma hunda.

Viðbragðsnæmur hundur er hundur sem bregst sterklega við ákveðnu áreiti. Það getur verið bókstaflega hvað sem er: aðrir hundar, ókunnugt fólk, dýr, hlutir eða hljóð. Viðbrögðin geta verið allt frá geltum og stökkum til mikils ótta eða ofsahræðslu. Þessir hundar eru oft (ranglega) merktir sem „árásargjarnir“ eða „erfiðir“.

En: Þetta eru ekki meðvitaðar ákvarðanir. Viðbrögðin eru ósjálfráð viðbrögð sem eiga rætur að rekja til ótta, fyrri áfalla eða kvíða. Og eigendur þessara hunda völdu þetta hvorki viljandi né þjálfuðu hundana sína til að haga sér svona.

Fyrir þessa eigendur eru daglegar aðstæður – eins og að mæta öðru fólki eða hundum – oft mjög krefjandi og tæmandi, andlega og stundum líkamlega. Það má segja að líf með viðbragðsnæman hund sé ekki fyrir viðkvæma. Hver dagur felur í sér hæðir og lægðir, og hver morgunn byrjar á nýrri áskorun: að reyna að rata í gegnum heim fullan af óvæntum áreitum og aukinnar næmni. Þeir vita aldrei hvað bíður þeirra í næsta horni. Áskoranir dagsins geta verið allt frá taumviðbrögðum til ótta-tengdrar árásargirni – á meðan verið er að skapa öruggt og ástríkt umhverfi fyrir hundinn. Að halda ró sinni og styrk eins og Búddalíkneski á fjalli – sama hvað gerist – er fallegt markmið, en erfitt að ná.

---

En… innan þessa tilfinningalega óreiðu býr mikil fegurð í sambandinu milli viðbragðsnæms hunds og eiganda hans – samband fullt af dýrmætum lífslexíum. Næmi og viðkvæmni þessara hunda kennir okkur öllum umhyggju, samkennd, þolinmæði, ást, nærveru, seiglu og skilning.

Lexía 1: Þolinmæði, umhyggja og samkennd

Viðbragðsnæmir hundar kenna okkur mikilvægi þess að sýna þolinmæði og samkennd. Baráttan þeirra minnir okkur á að allir eiga sínar áskoranir – og samúð getur skipt sköpum. Eigendur þeirra gætu ekki komist af án þessara eiginleika.

Lexía 2: Seigla

Eigendur viðbragðsnæmra hunda verða að verða seigir lausnamiðaðir einstaklingar. Þeir læra að aðlagast, leita sér hjálpar og finna nýjar leiðir – stundum aftur og aftur. Þessir hundar minna okkur á að árangur kemur oft hægt – en hver litli sigur er þess virði að fagna.

Lexía 3: Nærvera í augnablikinu

Þessir hundar neyða eigendur sína til að hægja á og vera meðvitaðir um núið – til að geta lesið fín merki og brugðist við áður en aðstæðurnar versna.

Lexía 4: Sönn ást

Þessir hundar sýna eigendum sínum hvað skilyrðislaus ást raunverulega þýðir – þeir elska þá líka á verstu dögunum. Þeir minna eigendur sína á að gera hið sama. Eigendur hafa séð hundana sína í erfiðum, jafnvel óþekkjanlegum augnablikum – en samt elska þeir þá, oft enn meira. Þeir vita að hundarnir þeirra eru hvorki „vondir“, „árásargjarnir“ né „með erfiðan persónuleika“. Þeir eiga bara stundum slæma daga – eins og við öll.

---

Hvernig geta aðrir stutt og hjálpað?

Það eru oft „vel meint ráð“ sem særa eigendur. Eða sá sem gengur hjá og – óafvitandi – kveikir ótta hjá hundinum. Og svo eru það dómhvöss augnaráð og höfuðhristingar frá fólki sem einfaldlega skilur ekki – og er oft bara heppið að eiga ekki sjálft við svona að glíma (nei, það er ekki endilega að gera eitthvað „réttara“ með sínum hundi).

Fyrir hönd eigenda viðbragðsnæmra hunda vil ég biðja um meiri skilning og stuðning. Það getur skipt öllu máli fyrir þau.

Hér eru nokkur atriði sem hjálpa öllum sem eiga samskipti við teymi viðbragðsnæms hunds og eiganda hans:

Stuðningur

Brosaðu. Hlustaðu. Vertu til staðar fyrir eigendur til að létta á sér, deila gremju og gleðitíðindum. Það hjálpar þeim að ná jafnvægi – sem skilar sér beint í rólegra ástandi hundsins. Ef þú getur, býðst þá til að aðstoða í þjálfun.

Virðing fyrir fjarlægð

Eigendur þurfa oft að víkja af leið eða fara yfir götuna. Ekki taka því persónulega – jafnvel þótt þú þekkir viðkomandi og hann gleymi að heilsa. Að þurfa að útskýra eða tala við þig gæti þegar verið of mikið fyrir hundinn.

Virðing fyrir mörkum

Spyrðu eigandann um leyfi áður en þú nálgast hundinn – og fylgdu leiðbeiningum hans. Þetta á bæði við um þig og hundinn þinn. Þetta er líka góð regla almennt í samskiptum við hunda og eigendur þeirra.

Ekki dæma!

Forðastu niðrandi athugasemdir eða augnaráð. Mundu – þetta er barátta fyrir báða aðila, og enginn nýtur þess að sjá hundinn sinn missa stjórn.

Ekki bjóða óumbeðin ráð

Flestir þessara eigenda eru vel upplýstir, vinna með fagaðilum og hafa prófað margt. Þeir hafa áætlun og eru í ferli sem tekur tíma – og mistök eru hluti af því.

Fræddu þig

Viðbragðsnæmir hundar eru ekki árásargjarnir í eðli sínu – þeir bregðast við ótta, kvíða eða fyrri áföllum. Það að skilja þetta getur breytt miklu fyrir alla. Það að læra líkamsmál hunda hjálpar þér að lesa þinn eigin hund og aðra – og taka rétt viðbrögð. Þú getur jafnvel komið í veg fyrir aðstæður sem gætu farið úr böndunum.

Þessir hundar, sem oft eru merktir sem „erfiðir“, eru í raun meðal þeirra tryggustu, elskulegustu og næmustu dýra. Ekki gleyma því að eigendur þeirra elska þá – því þeir hafa líka séð þá í þúsundum betri augnablika.

Lífið með viðbragðsnæman hund er ekki auðvelt. Hjálpumst að við að skapa heim þar sem eigendur viðbragðsnæmra hunda mæta stuðningi og hlýju – í stað dómhörku.

🐾 Doreen 🐾