Mýta nr. 2: Hráfóður er mengað og hættulegt
- Besti Vinur Mannsins
- Mar 23, 2024
- 4 min read
Updated: Jun 28
Þegar rætt er um hráfæði fyrir hunda er ein algengasta spurningin: "Er hráfóður ekki fullt af hættulegum bakteríum?"
Þessi ótti er sérstaklega algengur þegar rætt er um hráfóður fyrir hunda sem búa með litlum börnum, óléttum konum eða einstaklingum með veikt ónæmiskerfi.
Gagnrýnendur hráfóðurs vísa oft í rannsóknir sem eiga að „sanna“ hve hættulegt það er að gefa hundum hráfæði. En skoðum málið nánar – er það virkilega svona einfalt?
Hvað segja rannsóknirnar í raun?
Árið 2018 birtist rannsókn frá Háskólanum í Utrecht sem bar heitið: „Zoonotic bacteria and parasites found in raw meat-based diets for cats and dogs.“ Þar voru 35 sýni af hráfóðri fyrir hunda rannsökuð og – engin stórkostleg óvænt uppgötvun – þau innihéldu bakteríur og sníkjudýr (í þessu tilfelli: ormaegg). Niðurstaða rannsóknarinnar var að hráfóður fyrir hunda gæti verið smitleið bæði fyrir dýr og fólk.
Fjölmiðlar tóku þetta upp af miklum ákafa og birtu fyrirsagnir sem vörðuðu "hættuna" af hráfóðrun og kölluðu jafnvel eftir viðvörunum á umbúðum hrákjöts. Því miður vantaði flestum þessara umfjallana mikilvægt samhengi og ígrundun.
Hér eru niðurstöðurnar:
Auðvitað er hrátt kjöt ekki dauðhreinsað – bjóst einhver við því?
Eins og öll fersk dýraafurð getur það innihaldið bakteríur. Þær eru ekki hættulausar og því skiptir góð eldhúshreinlæti alltaf miklu máli:
Settu skurðarbretti og hnífa í uppþvottavél eftir notkun
Þvoðu hendur vandlega eftir meðhöndlun á hráfóðri
Láttu börn ekki snerta matskál hundsins
En þessar reglur eiga ekki bara við um hráfóður fyrir hunda – þær gilda líka í eldhúsinu okkar.
Þessar bakteríur finnast líka víða annars staðar. Til dæmis sýndi rannsókn frá Germanwatch að hver önnur kjúklingasýni í verslunum var menguð af sýklalyfjaónæmum bakteríum – og þá er bara verið að tala um kjúkling.
Að auki hafa oft komið upp matarsýkingar í plöntufæðu:
Listería í salati
E. coli í spírum
Salmonella í heslihnetum
Staðreyndin er: við erum umkringd örverum og sumar þeirra eru hættulegar. Þær berast inn á heimili okkar með ýmsum hætti. Jú, við mannfólkið eldum kjöt, sem minnkar bakteríumagn, en bakteríur festast samt við hendur ef við þvoum þær ekki – og hundurinn heldur áfram að skila bakteríum með saur og slefi.
En verum raunhæf: Við borðum ekki hundafoður, við snertum ekki hundaskít með berum höndum og við sleikjum ekki matskálina 😉 Ef þú þværð þér um hendurnar og leyfir ekki hundinum að sleikja þig beint eftir máltíð, ertu strax búin(n) að minnka áhættuna mikið.
Svo – getum við í raun sagt að það sé hættulegt fyrir fólk að gefa hundum hráfóður? Nei!
Hvað þyrfti að rannsaka betur?
Hversu margir hundar á hráfæði og eigendur þeirra veikjast í raun?
Er tíðni veikinda hærri en hjá þeim sem nota tilbúið hundafoður?
Hvernig verða smit til – í gegnum snertingu við hrátt kjöt, eða í gegnum hundinn?
Allt þetta þyrfti að rannsaka til að geta metið raunverulega áhættu við hráfóður fyrir hunda.
En hvað með tilbúið hundafoður?
Ef markmiðið er öryggi og vísindaleg nákvæmni, þá ættum við líka að spyrja:
Hver er bakteríumengun í tilbúnu fóðri?
Ef hundafoður er hugsanleg smitleið – ætti þá ekki að rannsaka allar tegundir hunda- og kattarfóðurs?
Árið 2015 var framkvæmd sjálfsprottin neytendarannsókn, „The Pet Food Test“, undir stjórn Dr. Gary Pusillo og Dr. Tsengeg Purejav. Þar voru 12 tegundir af hunda- og kattarfóðri rannsakaðar – bæði þurrfóður og dósafóður – frá þekktum framleiðendum (t.d. Hill’s, Friskies, Cesar, Beneful).
Þar fundust einnig bakteríur – sumar sýklalyfjaónæmar.
Auk þess kom í ljós:
Upplýsinganóta: Acinetobacter hefur reynst vera sýklalyfjaónæmur. Sumir stofnar af Pseudomonas, streptókokkum og staphylókokkum sýna einnig sambærilega ónæmi.
Eins og sjá má er hlutfall mengaðra sýna í tilbúnu fóðri nokkuð hátt – í heildina jafnvel hærra en í hráfóðri.
Hliðarnóta:
„The Pet Food Test“ skoðaði einnig aðra áhættuþætti tengda tilbúnu fóðri: Öll fóðursýnin innihéldu sveppaeiturefni (mycotoxins). Í nokkrum tilvikum samsvaraði næringargildið sem gefið var upp á umbúðunum ekki því sem reyndist vera í fóðrinu (t.d. gríðarleg ofskömmtun af kalki og fosfór).
En við verðum líka að spyrja okkur:
Hversu margir snerta þurrfóður með berum höndum – í göngutúrum, sem nammi í þjálfun?
Þvoum við okkur alltaf eftir að hafa snert kúlur eða þurrsnarl?
Hversu margir snerta andlit sitt eða barna sinna (óvart) eftir það?
Af hverju gerum við ráð fyrir að þessi fæða sé „hrein“ bara af því að hún er hituð eða þurrkuð?
Af hverju teljum við að hundurinn geti ekki verið smitberi þegar hann fær tilbúið fæði?
Af hverju treystum við frekar einhverju sem er framleitt í verksmiðju en því sem við getum búið til sjálf?
Staðreynd: Sýklar finnast í öllum tegundum af hundafoðri – ekki bara í hráfóðri.
Hvað vitum við?
Við vitum að:
Öll fæði – hrátt, þurrt eða í dós – geta innihaldið bakteríur
Hreinlæti er lykilatriði til að minnka áhættu:
Þvoðu hendur
Hreinsaðu áhöld, skálar, hnífa og skurðarbretti eftir notkun
Haltu litlum börnum frá matskálum
Í tilviki einstaklinga með veikt ónæmiskerfi – notaðu hanska
Að gefa hundum hráfóður gerir þig ekki að ábyrgðarlausum eiganda – virkilega ekki!
Tilbúið hundafoður er ekki sjálfkrafa öruggara.
Sem stendur höfum við ekki næg gögn sem sýna að hráfóður sé hættulegra en önnur fóðrunaraðferðir. Við höfum heldur ekki gögn sem sýna að hundar á hráfóðri smiti út fleiri sýklum en aðrir.
Stimplun og fordómar hjálpa ekki. Þörf er á opnum og upplýstum umræðum – og viðeigandi óháðum rannsóknum.
Heimildir:
Van Bree, F. P. J. et al. (2017): Zoonotic bacteria and parasites found in raw meat-based diets for cats and dogs
Finley, R. et al. (2006): Human Health Implications of Salmonella-Contaminated Natural Pet Treats and Raw Pet Food
Comments